Pater Jan Neyen 1570-1612




Het portret dateert van 1608
(aetatis suae 38) naar een
schilderij van van Mierevelt,
gegraveerd door J.Muller

Hoewel de wortels van Jan Neyen in Luxemburg lagen werd hij in 1570 te Antwerpen geboren. Zijn vader, Marten Neyen was in 1574 als klerk werkzaam bij het Antwerpse rekenhof. Als Calvinist zou hij een groot aandeel gehad hebben in het complot tegen Requesens, die in overleg werd gesmeed met de prins van Oranje. Het complot werd echter ontdekt en Marten kon dankzij  de stadsgriffier, Willem Martini aan zijn achtervolgers ontsnappen.

Zijn zoon Jan, die opgevoed werd in het Calvinisme, keerde zich als jongeling daartegen volledig af, trad in het klooster van de Minderbroeders-Recoletten van Antwerpen en werd er in 1590 geprofest. Het duurde niet lang of hij werd als gardiaan verkozen binnen zijn geloofsgemeenschap te Brussel. Na zes jaar deze functie vervuld te hebben, werd hij aangesteld tot commissaris-generaal van de Orde voor de Duits-Belgische en aangrenzende provincies.

Het waren de aartshertogen Albrecht en Isabella, die Jan te Brussel hadden leren kennen, hem in 1606 opdroegen met de opstandige Noord-Nederlandse Staten te onderhandelen, om een wapenstilstand of vrede te bewerkstelligen. Met buitengewone bekwaamheden en pientere doorzichtige doorzettingsvermogen wist hij-na veel moeite-als geen ander zijn taak te vervullen en kon hij naar Madrid afreizen om er de koninklijke goedkeuring ervan te bekomen.

Op 2 april 1608 ondernam hij deze reis en kwam na veertig dagen terug naar Den Haag met de nodige machtigingen. Tijdens zijn onderhandelingen droeg hij niet zijn paterspij, maar zijn burgerkledij met de toevoeging van de emblemen der ascetische meditatie (zie zijn portret).

Er werd besloten om te Antwerpen verder te onderhandelen. Pater Neyen, kwam op 5 februari 1609 aan in zijn geboortestad en werd er door de magistraat plechtig ontvangen. Er werd met enige duidelijkheid vastgesteld, welke de hoge betekenis van zijn geleverde werk was, die trouwens naar een goed einde verliep.

De onderhandelingen en besprekingen van 10 februari 1609 leidde ertoe, dat het Twaalfjarig Bestand op 9 april van datzelfde jaar werd ondertekend. Onder het geluid van de jubelklokken trok Jan Neyen zijn patersgewaad terug aan en werd gewone ordebroeder.

Lang duurde het niet of de vorsten deden terug een beroep op hem. Vanuit Rome, waar hij eerder het algemeen kapittel van zijn Orde had bijgewoond, werd Jan naar Madrid gestuurd. De taak, die hem daar door de koning werd opgedragen, kon hij echter niet tot een goed einde brengen. Pater Jan Neyen overleed in Spanje op 20 november 1612.

Bronnen:
Zondagsvriend 07-02-1932
Oud-Antwerpse Portrettengalerie van Floris Prims

Op de hoogte blijven?  Abonneer je op mijn feed.
Noël De Mey